W przypadku dachów płaskich techniki wykrywania nieszczelności stanowią kluczowy element konserwacji dachu. Uszczelnienia dachu jest możliwe jedynie po dokładnym zbadaniu charakteru i wyznaczeniu miejsca przecieku. Oczywiście przecieki mogą mieć najróżniejszy charakter tak jak i technologia w której dach płaski został wykonany. W przypadku doświadczonych firm decyzje o tym jaką techniką należy wykonać sprawdzenie dachu podejmowane są na podstawie szeregu uwarunkowań.

5 sprawdzonych metod na wykrywanie nieszczelności dachu płaskiego

Każda z opisywanych metod ma swoje wady i zalety.  Istotny jest także koszt badań. Niniejszy przegląd będzie dotyczył metod nieinwazyjnych – tzn. takich które nie niszczą pokrycia dachu ani budynku na którym zlokalizowany jest dach.

1. Metoda neutronowa

Metoda neutronowa polega na wykrywaniu miejsc zawilgoconych poprzez wykrycie podwyższonej koncentracji atomów wodoru. Urządzenie pomiarowe zawiera słaby izotop będący źródłem promieniowania neutronowego. Przy interakcji szybkich neutronów z jądrami atomów o małych masach (takim atomem jest wodór) dochodzi do spowalniania neutronów.

Zjawisko to nosi nazwę termolizy neutronów. Termoliza jest największa przy zderzeniu neutronów z atomami wodoru. Zasada pomiaru polega na określeniu różnicy ilości emitowanych i powracających (odbitych) neutronów. Jeżeli izolacja jest sucha, tylko nieliczne z wyemitowanych neutronów powracają do licznika, gdyż nie natrafiają na swej drodze na atomy wodoru. Jeżeli izolacja jest zawilgocona, więcej odbitych neutronów wraca do licznika.

Sposób wykonywania pomiarów w tej metodzie polega na podziale badanej powierzchni dachu na siatkę kwadratów o ustalonych wymiarach boków.

Pomiary wykonuje się w węzłach siatki. Strumień neutronów emitowany przez sondę bada obszar ok 0,5 m2 na głębokość od kilku do 25 cm, w zależności od rodzaju materiału z którego wykonane jest pokrycie i konstrukcja dachu. Ten etap badania w metodzie neutronowej określamy badaniem wstępnym. Po jego zakończeniu wykonuje się orientacyjną mapę miejsc zagrożonych i następnie dokonuje się dodatkowych zagęszczonych pomiarów w obszarach w których wykryliśmy zawilgocenie w badaniu wstępnym.

Metoda ta jest opłacalna przy dużych dachach. Nie może być stosowana podczas opadów. Wymaga stosowania specjalistycznej i kosztownej aparatury (urządzenie pomiarowe) i sporego doświadczenia tak aby dobrze wytypować obszary badań wstępnych, a następnie opracować wyniki i obszary do badań szczegółowych. Metoda może być wykonywana przy pokryciach z epdm.

2. Metoda gazowa

Metoda gazowa opiera się na emisji lekkich gazów pod membraną dachową i obserwacji ‘przeciekania’ tych gazów poprzez warstwę izolacji. Proces wprowadzania gazu pod membranę izolacyjną polega na wykonaniu na czas badań niewielkich otworków w hydroizolacji i wprowadzeniu przez nie gazu.

Gazy w tej metodzie nie mogą być toksyczne i szkodliwe dla środowiska. Nie mogą też stanowić zagrożenia wybuchem, ani być palne. Z punktu widzenia ich możliwości wykrycia powinno być ich jak najmniej w powietrzu. Równocześnie gazy te powinny mieć dużą zdolność do penetracji wszelkich nieszczelności. W metodzie gazowej zastosowanie znajduje przede wszystkim hel i niepalne mieszaniny wodorowe.

Metoda gazowa podobnie do metody neutronowej, wymaga użycia drogich detektorów gazów – jest to jednak metoda bardzo skuteczna pod warunkiem prowadzenia prac przez doświadczoną ekipę która potrafi zarówno wytypować miejsca badań jak i dobrać odpowiednie stężenie próbkowanych gazów. Metoda ta nie nadaje się do badania szczelności wszystkich typów dachów płaskich. Warunkiem przeprowadzenia próby jest możliwość swobodnego rozprowadzenia gazu pod izolacją. Tak więc trwałe przyklejenie pokrycia do podłoża (stropu) dyskwalifikuje obiekt do badania.

3. Metoda termowizyjna

Metoda ta polega na badaniu dachu metodą termowizyjną w celu ustalenia rozkładu temperatury na powierzchni dachu – tzw. termogramu. Badania tą metodą wykonuje się w nocy przy suchych pokryciach dachowych i małym wietrze.

Istnieją dwa sposoby badania dachu w tej metodzie:

• pierwszy sposób jest wykonywany w okresie ciepłych pór roku, polega na wykorzystaniu zjawiska nagrzewania się pokrycia dachowego w czasie słonecznego dnia, a następnie wykonania w nocy badania termowizyjnego. W czasie nagrzewania się w ciągu dnia miejsca suchego pokrycia są cieplejsze od obszarów zawilgoconych. Po zachodzie słońca dach zaczyna szybciej stygnąć w miejscach suchego pokrycia, natomiast w w obszarach zawilgoconych stygnie wolniej. Różnice w szybkości wyziębiania pokrycia są dobrze widoczne na termogramach.
• drugi sposób jest stosowany w okresach chłodniejszych, w czasie kiedy budynek jest ogrzewany, sposób ten oparty jest na obserwacji utraty ciepła z ogrzewanego budynku. Wilgotne obszary pokrycia dachu mają mniejszy opór cieplny niż obszary suche. Różnica temperatury wewnątrz budynku i temperatury na zewnątrz powinna wynosić minimum 10^oC.

Zastosowanie metody termowizyjnej umożliwia wykrycie w krótkim czasie zawilgoconych obszarów.

Możliwe jest w tej metodzie określenie lokalizacji małych obszarów zawilgocenia. Wadą metody jest duża wrażliwość na warunki pogodowe oraz niemożność stosowania w przypadku dachów odwróconych i balastowych gdyż przenikanie ciepła przez te dachy zaburzają dodatkowe warstwy nałożone na dach.

4. Metoda dymowa

Metoda ta polega na wtłoczeniu pod powierzchnię pokrycia dachowego gazu składającego się z 95% z azotu i 5% wodoru. Jest to gaz o małej gęstości (lekki), który w miejscach ewentualnego przecieku (nieszczelności) pokrycia dachowego przechodzi w górę (utlenia się i tworzy mgłę wodną) wskazując optycznie te miejsca.

Miejsca przecieku bardziej dokładnie można określić detektorem gazu. Gazy stosowane w tej metodzie nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi. Metody ta jest stosunkowo łatwa i szybka. Jej wadą jest jednak niemożność dokładnego określenia stopnia i obszaru zawilgocenia dachu.

5. Metody elektryczne

Pomiary wilgotności (miejsc zawilgocenia) materiałów w metodach elektrycznych polega na pomiarze parametrów elektrycznych dachu. Może być to pomiar pojemności elektrycznej materiałów pod pokryciem dachowym za pomocą sond kondensatorowych, wytwarzających zmienne pole elektryczne o małym natężeniu.

W tym przypadku wykorzystujemy znaczne różnice pojemności materiału suchego oraz materiałów zawilgoconych. Metoda ta oparta jest na zjawisku indukcji elektromagnetycznej i nie wymaga przebijania izolacji. Sposób wykonywania pomiarów jest podobnie jak w metodzie neutronowej – oparty o siatkę kwadratów (prostokątów). Pomiary wykonuje się w wierzchołkach siatki oraz ewentualnie gęściej w obszarach zawilgoconych.

Inny sposób to badanie przewodności elektrycznej materiałów. Wraz ze wzrostem wilgotności rośnie przewodność elektryczna. Sposób ten pozwala na pomiar wilgotności w dowolnym punkcie, wymaga jednak przebicia przez sondy pomiarowe pokrycia dachowego.

Kolejny sposób zaliczany do metod elektrycznych to metoda potencjału pola.

Metoda ta wymaga na etapie wykonania dachu instalacji w nim stacjonarnych przewodów podłączonych do generatora impulsów elektrycznych. Następnie wykonanie pomiarów wymaga aby dach był mokry, gdyż obecność wody na dachu zapewnia przewodzenie impulsów elektrycznych. Po powierzchni dachu porusza się technik z przenośnym miernikiem wskazującym kierunek przepływu impulsów elektrycznych.

Miejsce przecieku występuje tam, gdzie miernik wskazuje przepływ ładunków ze wszystkich kierunków do badanego punktu. Metoda ta jest szczególnie przydatna w przypadku tzw. dachów zielonych, odwróconych, balastowych gdzie stosowanie innych metod jest utrudnione.